Å bli møtt på rette måten, kan redda liv

Kristin Lyse er webmaster ved Pårørendesenteret og slår raskt fast at ho har kapra draumejobben. Den grafiske designaren som har bakgrunn frå Vegvesenet og meir kommersielle kundar, føler ho har landa her.

– Hjå oss er det ikkje heile tida eit jag etter pengar. Det fjernar stress og let oss holda fast i integriteten i arbeidet vårt. Det viktigaste med min jobb er å sørga for at me kommuniserer godt med dei pårørande og å verne om omdømmet til alle dei dyktige kvinnene som jobbar her, seier ho.
 

Pårørande? Eg??!

Før ho byrja å jobba med Pårørendesenteret var ho ikkje klar over si eiga pårøranderolle. Kristin definerte seg aldri som pårørande, men forstod raskt at ho også hadde hatt denne rolla store delar av livet. Først som dotter til ein far som sleit med fysiske utfordringar etter polio og seinare som stedotter til ein mann som tok livet sitt.

Ei oppleving i tilknyting til stefaren har fått stor innverknad på korleis ho møter dei som ringer til senteret.

Stefar hennar byrja å slita psykisk og prøvde til slutt å ta livet sitt. Etter sjølvmordsforsøket skulle han få behandling på ein poliklinikk.

– Mor mi ringte klinikken for å høyre når timen var sett opp, men dei kunne ikkje finne han igjen i systemet. Ikkje før etter at han hadde tatt livet sitt fekk me brev i posten om at han hadde time likevel, fortel Kristin som skundar seg med å påpeke at mora blei godt ivaretatt av klinikken i etterkant.

– Eg kan jo ikkje vita kor mykje det hadde å sei at me ikkje fekk noko ordentlig svar den dagen, men tanken er der jo. Dette viser meg til fulle kor viktig det er å møta folk med eit ope sinn, tid og respekt. Då leiter og undersøker eg heller litt ekstra dersom det er noko eg ikkje finn ut av, poengterer ho.
 

Ho veit aldri kva som kjem

Sjølv har ho inga helsefagleg rolle, men sidan ho også tek i mot innkommande telefonar, skjer det rett som det er at ho får pårørande på tråden.

– Og du veit aldri kva som kjem, fortel ho.

Spørsmåla til Senteret er ofte veldig konkrete. Det kan vere ei jente som lurer på kva ho skal seie til kjærasten sin når han kjem heim frå psykiatrisk, etter å ha prøvd å ta livet sitt dagen før. Eller ei mor som lurer på korleis ho skal halda ut å leva med ein son med Asperger.

– Eg tar meg alltid tid til å lytta, men eg er forsiktig med å gi råd, det overlèt eg til fagfolka. Her på Senteret er me opptekne av å leve opp til mottoet vårt som mellom anna er å vere imøtekommande og tilgjengelege. Desse verdiane må me oppføre oss i tråd med, uansett om innringaren er ein som eigentleg prøver å få tak i kommunen for å snakke om eit skjøte, eller om det er eit menneske i djup krise, seier Kristin.

Me kan ikkje kurera nokon, men me kan vera Kvikk Lunsjen som hjelper deg vidare på vegen.

Far din er ein krøpling

Som lita jente opplevde Kristin å høyra andre kalla far hennar krøpling og ho såg andre barn herma etter ganglaget hans.

– På mange måtar følte eg at far sitt handikap påverka korleis omgjevnadane såg på heile familien vår. Det sjokkerte meg korleis enkelte såg på dei med eit handikap.

Sjølv kan ho aldri hugsa at ho skamma seg over faren sin, men ho tykte heller ikkje spesielt synd på han. Faren likte å klare seg sjølv, men handikappet hans sette nokre grenser for kvardagslivet i familien. Kristin fortel at faren som liten blei dulla svært mykje med av tantene sine, samstundes opplevde han ein bestefar som ikkje ville ha «krøplingen» med seg rundt omkring. Slike inntrykk var nok med og prega personlegdomen hans, erkjenner ho.

Faren trossa lenge handikappet sitt og levde eit aktivt liv, men etter kvart måtte han legge idrettskarrieren på hylla.

– Eg har aldri hatt noko utprega pleieansvar for far min, han greidde seg fint sjølv, men eg vart hans pårørande likevel. Siste gongen han var med i Paralympics var eg nett begynt på skulen. Etter det mista han litt av seg sjølv og det som ga han meining og blei nok ganske deprimert der han satt i ein stol føre TV-en.

Dei siste månadane budde han på sjukeheim. Då det gikk mot slutten ringte dei til den då 25 år gamle Kristin og sa han var dårleg.

– Då skjøna eg ikkje kva dei meinte, for far min var jo alltid dårleg. Jobben min ved Pårørendesenteret har vore ein augneopnar for meg når det gjaldt kva eg opplevde som pårørande til far min og at det å vere pårørande krev ein del kunnskap og innsikt. 
 

Sjokoladen i sekken

Jobben har lært henne at pårøranderolla er vid, og slett ikkje treng gjelda berre næraste familie.

– Du kan vera pårørande til ein ven, nabo eller kollega. Og vedkomande treng ikkje vera sjuk eller ha ei funksjonsnedsetting, du kan også vera pårørande til ein som sit i fengsel eller nokon som ennå ikkje har fått en diagnose. Senteret skal vere her for alle som kjennar på prisen av å gi omsorg, forklarer Kristin.

– Me kan ikkje trylla, men me kan hjelpa å gjera situasjonen litt mindre tung. Det blir som då ein innringar sa han ønskte me kunne gi han eit kart, der nokon peikte og sa: «Når du kjem deg dit, så er sonen din frisk og alt er fint». Då svara eg at eit slikt kart kan me ikkje tilby, men me kan vera Kvikk Lunsjen som hjelper deg vidare på vegen, seier Kristin.
 

Ikkje sosialpornografi

I jobben som webmaster legg ho vinn på å laga løysingar som er lette å finna fram i for pårørande. Mange som kjem til senteret seier dei får ei god kjensle av å komma hit. Den same kjensla skal dei få av å komma inn på nettsidene også. Her skal det vera brukarvenleg og informativt. Kristin er takksam for å få arbeida med noko som har meining og verdi og har som mål at stadig fleire skal oppdaga nettsidene og tilbodet ved Pårørendesenteret.

– Men klikkjakta skal ikkje gå ut over integriteten vår. Me skal ikkje driva med sosialpornografi, understrekar webmaster Lyse som også har ansvaret for å uforma diverse kurs- og informasjonsmateriell.

Ho kjem igjen tilbake til kor bra denne jobben passar henne.

– Det kjennest godt å ha ein jobb der ein ikkje heile tida skal jakta det kulaste og det nyaste. I denne jobben får eg tid til å gå i djupna, og gjere noko meir meiningsfylt enn å selje flest mogleg frosenpizzaer.