Kjersti håpte dei hadde lagt feil mann i kista

11 år gamal mista Kjersti Søyland Bye far sin i ei motorsykkelulukke. På grunn av at faren var så skadd, fekk ho ikkje sjå han i kista. Dette førte til at dottera skapte seg si eiga forteljing om kva som eigentleg hadde skjedd.

Far lever ennå

Jenta vov seg inn ei von om at det slett ikkje var faren som låg i kista.

– Eg hadde så mange slags håp. Eit var at sjukehuset hadde forbytt far min med ein annan. Eller så hadde far lånt motorsykkelen til ein annan mann. Far min hadde mista hukommelsen og flakka rundt, men ville med tid og stunder komma heim til oss, fortel Kjersti.

Ho, broren og mora hadde nett komme heim frå ferie den augustdagen i 1981. Mora var gått ned for å besøkja foreldra sine, faren var ute og lufta seg på motorsykkelen.

Brått ser dei to søskena presten komma opp mot huset.

– Berre ikkje far er død, glapp det ut av meg.

Presten spurde først etter mor deira. Då søskenparet fortalde at ho ikkje var heime, fortalde presten dei to små barna at far deira var død.

Presten durte på

– Mor var rasande på presten for dette og slapp han ikkje inn i huset etterpå. At han ikkje kunne ha venta til ho var med oss. Den kvelden byrja bror min og eg å sova i same seng som mor, og det heldt me fram med i årevis. Men eg kan ikkje hugsa at mor snakka noko særleg med oss om det som skjedde, heller ikkje om gravferda og minnestunda.

Kjersti måtte gå med alle kjensler og spørsmål inne i seg og som vaksen ser ho at ho la all sorg inn ein boks i hjarta, fordi ho aldri fekk snakka med nokon om kjenslene sine. Seinare blei faren eit tabuområde. Berre namnet hans blei nemnt, lukka ho seg.

– Eg var trist, men også flau fordi det å mista far brått gjorde meg annleis, og eg ville ikkje at nokon skulle tykkja synd på meg, seier 49-åringen.

– Tenk, folk lo etterpå

I gravferda hadde mora eit ønske om at presten ikkje skulle stå på preikestolen og tala, men ved kista. Dette ønsket frå enka trossa presten, minnest Kjersti.

– Under minnestunda etterpå kjende eg sinne mot dei som lo og bar nag til søskenbarna mine ei tid, kan ho minnast.

Då Kjersti byrja på skulen igjen etter sommarferien, var det ikkje eit menneske, korkje lærarar eller elevar, som spurde henne om korleis ho hadde det.

– Dei berre såg på meg.

Då elevane samlast for å feira 30-årsjubileum etter ungdomsskulen fekk ho brått spørsmål ut av det blå om korleis dødsfallet til faren hadde prega henne.

– Som om eg i ei gruppe på sju-åtte personar kunne tenkja meg å leggje ut om det. På ein fest, seier Kjersti opprørt.

Då faren døydde blei verksemda hans avvikla. Mora måtte jobba meir for å få endane til å møtast og dei fire søskena var meir åleine heime.

Fakta og kjensler

– Eg trur denne tragiske hendinga har gjort søskenflokken sterkare og meir sjølvstendig. Me veit kva me vil og er alle ambisiøse og handlekraftige. For min del blei det viktig å visa at eg kunne greia meg også utan ein far. Det er først som vaksen det verkeleg har gått opp for meg kor lite oppfølging i ein familie i krise fekk då eg var lita.

– I dag får folk ei heilt anna oppfølging frå kriseteam, og det må vera godt å få snakka ut og få fred i sjela. Det fekk ikkje eg. Difor tok eg initiativ til at me fire søskena som vaksne skulle samlast for å snakka gjennom det me opplevde då far døydde. I tillegg fekk eg ein politimann til å fortelja om ulukka der far døydde.

Søskenflokken fekk alle fakta på plass og alle fekk dela si personlege oppleving rundt dødsfallet.

Etter faren sin død knytte Kjersti seg særleg til ein av farens brør.

– Han lukta slik som far, og det var godt å få klem av han. Eg sakna far min veldig, sjølv om eg ikkje var noko pappajente då han levde. Tvert om var eg den av barna som kunne irritera han, for eg var ei urokråke, likevel var eg jo veldig glad i han.

Kjerstis oppleving som 11-åring har gjort henne svært medviten på at ho aldri skal komma i ein liknande situasjon igjen, og heller ikkje barna hennar. Ho er takksam for at tida då kjensler ikkje skulle snakkast om er forbi.

– Eg snakkar ope med mine barn og dei får høyra mykje bra om morfaren dei aldri fekk møta. Far var ein rik og god person. Han var ein omgjengeleg humørspreiar.

Stålkontroll på kjenslene

Kjersti opplevde aldri å knekkja saman i alle dei åra ho bar på sorga si heilt åleine.

– Nei, opplevinga lærte meg å ha god kustus på kjenslene mine.

Sjølv om 49-åringen set pris på å bu i eit opnare samfunn som tek betre vare på barn og vaksne i krise, åtvarar Kjersti mot å gå i motsett grøft, der ein aldri blir ferdige med å sørga og deler for mykje med for mange.

– Sorga må ikkje trekkjast ut i det uendelege, ein gong må det jo ta slutt, understrekar ho.